FOOTNOTES #5 Willem de Ridder, The Walk
On August 18 2018, in a live public radio broadcast in De Appel hosted by Ja Ja Ja Nee Nee Nee, several individuals who repeated “The Walk” reported from the field on their observations and experiences. In 1981 De Appel premiered the Radio Art Resonance artwork “The Walk” by Fluxus artist Willem de Ridder. On this page you'll find the reports and interviews of the re-walkers in 2018. The re-walkers are Poé Florians, Abel Minnée, Renate Zentschnig, Willem Sjoerd van Vliet, Cilia Erens and Hylke Tromp.
The re-walkers were interviewed by Femke Dekker (Ja Ja Ja Nee Nee Nee) and artist Zadie Stevens during RADIO 2 UNLIMITED that presented a range of special guests connected to 2 UNLIMITED and Amsterdam art and culture at large, including: Willem de Ridder, Experimental Jetset, Petra Ponte & Najiba Brakkee (Ballroom / Live Love Work), Niels Albers & Malissa Canez Sabus.
To listen to the full podcast of RADIO 2 UNLIMITED visit Ja Ja Ja Nee Nee Nee
If you would like to re-walk The Walk and leave a personal witness report, please contact Nell Donkers via nell [at] deappel.nl.
The Walk by Willem De Ridder, 1981, Radio Art Guide
The programme
The (Re)walkers
Poé Florians, is a 9-year-old boy living in Rotterdam. He likes traveling, searching for fossils, animals, and swimming. When listening to the introduction of The Walk he said: ‘What a strange voice!’ Poé was accompanied by his parents, Martina Florians and Sasker Scheerder.
Poé during The Walk
Ja Ja Ja Nee Nee Nee interview with Poé Florians (in Dutch & English) Part one
Part two
IN FRONT - UP - DOWN Vertrek 10.00 - 10.30 - 11.00 - 11.30, En we reizen door 12.00 - 12.30, 13.00 - 13.30 - 14.00, Bestemming beweegt zich in een andere frequentie 16.00, Even pauze gehad in Wageningen 16.00 - 16.30 - 17.00, Onze reis eindigt in Arnhem. Maar niet helemaal, we reizen nog terug naar Rotterdam. De treinen rijden niet allemaal. De route stuurt ons direct terug naar Ede-Wageningen. Dan met de bus naar Utrecht…. 17.30 - 18.00, Zijn jullie er nog? 18.30 - Rotterdam 19.00, Eten 19.30
Abel Minnée was born in 1988 in Amsterdam and received a BFA in photography at the Gerrit Rietveld Academy in Amsterdam. His work is often engaged with the medium of photography itself, researching the construction of the image, the capacities of the camera and the application of the photographic image in popular visual culture.
Abel Minnée and Cilia Erens crossed paths
Ja Ja Ja Nee Nee Nee interview with Abel Minnée Part one
Part two
Renate Zentschnig was trained as a theater scientist at the UvA and has been active as a theater maker since 1992. She obtained her MA at Dasarts in 2004 and has since worked as a filmmaker/visual artist/sound artist. She is the founder and since 2009 artistic director Soundtrackcity, and artist initiative which amongst others examines how city noise can contribute positively to the residential climate of the city.
Renate in Rotterdam
Ja Ja Ja Nee Nee Nee interview with Renate Zentschnig (in Dutch)
Willem Sjoerd van Vliet (1981) studied Dutch in Nijmegen and then went to the Rietveld Academy in Amsterdam. In 2011 he graduated from the Beeld & Taal department. Since then he has been working as web editor for literary magazine De Gids. In addition, he is a writer, designer, artist, teacher, podcaster, and DJ. The order varies per day. (http://wsvanvliet.com)
Willem Sjoerd in Arnhem
"slapen en wakkerworden"
1) before sleep little journey
2) in the sleep it's contagious
3) selfie terwijl ik sleep-walk
4) radio enlightenment
"naar en in utrecht"
1) on the bicycle to sloterdijk
2) saxplayer street sloterdijk no voice
3) waiting for the first train
4) train no voice
6) looking for bus 50
6) looking for bus 50
"naar en in rijsenburg"
1) ask bus driver if it goes to Rijsenburg YES
2) WdR de bus profeet
3) I meet a drifter
4) short fragment of a 12 min talk with ari the pensionado
5) i talk with the drifter
6) monument video beter
7) monument – video 2 – energie
9) from the monument to the seminarie
13) ik en ari sneaken een monumentale trouwzaal binnen
"naar en in Arnhem"
1) I was suppposed to hitchhike
2) liften praktisch onmogelijk met de trein ook
3) art fountain, (flashforward to arnhem blue)
4) spookchauffeur naar Arnhem
5) lunch in Arnhem
7) zilveren gebouw bios
8) golvende beweging
9) blauwe golven
10) weird fishes in a curved parking space
11) naar het uitzicht
12) untitled
13) bovenop uitzicht
14) I'm lost so give me a sign
15) what the hell am i holding (korenmarkt - time to go)
The Dutch sound artist Cilia Erens pioneered the binaural sound walk since 1987. In her sound-walks, sound panoramas and ‘soundscapes’, she uses largely unmixed everyday sounds. In the absence of words, her work reaches deeper layers; ‘audible space’ is her specialty.
Cilia Erens starting The Walk
Interview with Cilia Erens
A fragment of a binaural sound recording, made with an Earbox: a recording of The Walk including the surrounding sounds of that moment (it’s best to listen with head phones only)
Re-enactment van THE WALK gemaakt door Willem de Ridder. Op 18 augustus 2018 sta ik om 9u15 op Amsterdam CS . Om me heen klinken rolkoffers.
Ik druk op mijn iPhone een digitale startknop in. Een repeterende riedel en de indringende stem van reisleider Willem de Ridder, opgenomen in 1981, gidst me naar de tramhalte van lijn 4. De re-enactment van ‘The Walk’ is begonnen.
Ik zet een selfie van deze historische start op FB met in mijn hand het tijdschrift ‘Radio Art Gids Guide’. De eerste die linkt is Componist Hero Wouters: ‘…Ha! Ik herinner me dat ik ooit de tune voor het Radio Art-radioprogramma heb mogen maken... gouden tijden herleven!’ Ja zo voelt het ook aan als ik vanuit de tram naar mijn vertrouwde Amsterdam kijk. The Voice spreekt over ‘de wereld is zo oud als jij bent’, over de Neders, de Oeren, en Hol Land, over een ‘Re-enactment in de Nieuwe Wereld’.
Die nieuwe wereld ontdek ik letterlijk als ik voor het eerst Station Rai binnenstap en het in aanbouw zijnde Hotel van Rem Koolhaas zie. Toch duurt het een tijd voordat ik het hier en nu kan loslaten. Wanneer moet ik de iPhone stoppen, loop ik wel sync, dat soort gedoe… Het gevoel van tijdloosheid neemt pas in de loop van de reis bezit van me. Beetje bij beetje geef ik me over aan een aaneenschakeling van soorten reisklanken. Te gek mooi. Alles wat ik om me heen zie en hoor wordt gestuurd door die ene stem in mijn gehoorgangen. In Rotterdam CS dirigeert The Voice me de nieuwe trappen af naar de immense hal. Kort val ik terug in een derde realiteit, die van 1998, toen ik met groepen geluidswandelaars in datzelfde trapgat naar de hal liep met op onze koptelefoons mijn binaurale geluidswandeling ‘Transit’.
Op het Rotterdamse Stationsplein ga ik Restaurant Engels binnen. Uit voorzorg, niet wetend waar ik op mijn onbestemde reis nog makkelijk een schone toilet tegenkom. Ik bestel koffie met appeltaart. Ook voor de zekerheid, uit angst voor een lege maag onderweg. En ook uit een gevoel dat het me niets kan schelen of ik nog op schema lig. Tijdsbesef heb ik achter me gelaten. Bevrijdend.
The Voice laat me, begeleid door talloze elektronische bliepjes en riedels, in een gloednieuwe metro naar de Pelgrimsstraat reizen. Een uitgestorven plein of rotonde met wat braak liggend terrein, een huizenrij en een paar bedrijfsgebouwen. Maar waar ben ik? Ik zie een man met een koptelefoon, geen draadloze, met zo’n The Walk blik in zijn ogen. De herkenning is wederzijds. Aarzelend vragen we elkaar of de ander ook The Walk loopt.
We vervolgen samen onze reis.
Als bus, tram of metro niet meer klopt zoekt hij het meteen op zijn iPhone uit, terwijl ik op mijn uitgeprinte routebeschrijving zoek. En daar waar gegevens niet kloppen stap ik op passanten, buschauffeurs, of obers af. Een generatie-verschil. De initiatieven liggen gelijk. Soms volg ik hem soms volgt ie mij. Hoe reis je met een onbekende…. allemaal part of The Ridder Walk.
Hij blijkt zich tot fotografie te verhouden en ik tot geluidsbeelden. Maar meestal zijn we stil en luisteren naar The Voice of naar het hier en nu.
Op het Zuidplein gaan we op zoek naar Bar Erens (mijn familienaam). Want dat is wat The Voice ons opdraagt. Bestaat niet meer. We belanden in café Meeting Point onder het betonnen metrostation, tropisch ingericht met plastic palmbomen tot aan het plafond. Sky Radio staat zacht aan. Beiden bestellen we koffie verkeerd met slagroom.
We nemen een bus met een niet kloppend busnummer en komen op het platteland terecht. Buiten weilanden en plukjes goed onderhouden huizen omgeven door kort geknipt gras, groepjes bloemen en geschoren buxus bollen. Binnen voornamelijk passagiers uit de streek, omgeven door een giga airco ruis. Achter me spreken twee hip geklede Aziaten Bahassa. Waar bevinden we ons? ….. iets wat ik me voor de zoveelste keer afvraag. Ineens zie ik uit het raam heel veel Aziaten in het polderlandschap. Busstop Kinderdijk: de Indonesiërs stappen uit. Wíj stappen pas uit bij de pont over de Lek naar Schoonhoven. Van de Voice moeten we nu vreemde muntstukken in de rivier gooien, maar het wisselkantoor in de hal van het oude CS Rotterdam bestaat niet meer.
We lopen langs buitenwegen, rotondes, ruisende bomen en zaterdagmiddag verkeer. Verderop ligt de bushalte naar Utrecht. Tijdens het wachten word ik geïnterviewd door Femke van Radio Ja Ja Ja Nee Nee Nee. Ik mag de Ridder een vraag stellen. Ineens klinkt de stem van The Voice live op de iPhone aan mijn rechter oor, mono, nadat ik uren naar zijn veertig jaar jongere stem over de koptelefoon heb geluisterd. ‘T verschil ontroert me.
Op de opgehoogde achterbank in de nieuwe bus met fluisterzachte airco rijden we langs alweer een aaneenschakeling van weiden, akkers, rotondes, plukjes nieuwbouwwijken met 90% strakke tuintjes, beelden gekleurd door een variatie aan elektronische muziekjes, vrouwenkoren, mondharpen en soms iets klassieks. The Voice praat nog steeds, maar dringt niks op. Het zijn voornamelijk aanwijzingen met hier en daar een voetnoot. Vooral dat maakt de ervaring zo tijdloos.
9 Uur na de start eindig ik in de hal van Utrecht Centraal. Ik had nog uren door kunnen reizen, me laten gaan in iets wat structuurloos lijkt, maar o zo gedirigeerd is.
Ik besef dat ik een historische reis heb meegemaakt, eigenlijk in meerdere tijdlagen. Wat ik uit mijn verleden, als lid van theatercollectief Tender herken zijn die onvoorspelbare ontmoetingen met toevallige passanten, die een rol toebedeeld kunnen krijgen binnen een vorm van ‘onzichtbaar theater’. Dat toeval is ingebouwd. Het mooie van The Walk is dat het alledaagse om me heen niet verandert, maar dat mijn beleving ervan een nieuwe dimensie krijgt als gevolg van een stem die met tussenpozen klinkt tussen mijn oorschelpen.
Dank je, Willem de Ridder, voor 9 tijdloze uren…
Cilia Erens www.cilia-erens.nl
Hylke Tromp, who has been a keen listener of de Ridder's various radio shows from the beginning, did The Walk back in 1981. With his companion Andre Tuinier he made an audio report in which they talk about the things that happen during the two days walk. Today, Hylke and Willem, who share a passion for making radio as art rather than just for art, host a radio show together called RIDDER RADIO.
Ja Ja Ja Nee Nee Nee interview with Willem de Ridder and Hylke Tromp (English)
A fragment of the audioreport Hylke Tromp and his companion Andre Tuinier made during The Walk in 1981
Curator: Nell Donkers Assisted by: Judith de Bruyn, Jacquine van Elsberg, Jan van Geem, Constantinos Megapanos
FOOTNOTES is a recurring exhibition format at De Appel. Its aim is to build upon, comment or deconstruct a motive from the main exhibition from within De Appel Archive or from a historical perspective.
